Cosmos vs Polkadot: Pertarungan Interoperabiliti Blockchain

Seiring dengan kemajuan teknologi blockchain, era rantaian tunggal semakin berlalu. Kini, interoperabiliti — keupayaan pelbagai rangkaian blockchain untuk berkomunikasi dan berkongsi data — menjadi semakin penting. Dua projek paling berpengaruh dalam bidang ini ialah Cosmos dan Polkadot, masing-masing dengan pendekatan unik dalam membina ekosistem pelbagai rantaian.

Dalam artikel ini, kita akan membandingkan Cosmos dan Polkadot dari segi seni bina, mekanisme interoperabiliti, model tadbir urus, keselamatan, skalabiliti, serta perkembangan ekosistem mereka.

1. Pengenalan Asas

Cosmos

Cosmos dikenali sebagai “Internet Blockchain” kerana visinya untuk menyambungkan blockchain yang berdikari melalui rangkaian modular dan protokol komunikasi silang rantaian IBC (Inter-Blockchain Communication).

Dilancarkan pada: 2019
Teknologi teras: Konsensus Tendermint, Cosmos SDK, IBC
Token asli: ATOM

Polkadot

Polkadot pula menggunakan seni bina pelbagai rantaian berasaskan pecahan (sharding). Ia menyatukan pelbagai blockchain di bawah satu rangka kerja keselamatan dan tadbir urus menggunakan rantaian utama yang dikenali sebagai Relay Chain.

Dilancarkan pada: 2020
Teknologi teras: Relay Chain, Substrate Framework, keselamatan kongsi
Token asli: DOT

2. Seni Bina dan Reka Bentuk

Cosmos

Model Hub dan Zon: Setiap “Zone” ialah blockchain berdikari yang boleh berkomunikasi antara satu sama lain atau dengan Cosmos Hub melalui IBC.
Fleksibel: Tiada keperluan untuk menyertai pusat tertentu; setiap Zon boleh wujud dan mengurus sendiri.

Polkadot

Relay Chain: Bertindak sebagai pusat keselamatan dan konsensus untuk semua “Parachains”.
Parachains: Blockchain bebas yang bersambung ke Relay Chain dan berkongsi keselamatannya.
Parathread: Alternatif kepada parachain dengan bayaran penggunaan mengikut permintaan.

3. Mekanisme Interoperabiliti

Cosmos

Menggunakan IBC, protokol terbuka untuk komunikasi antara blockchain.
Sokongan terbuka: mana-mana blockchain yang menyokong IBC boleh bersambung secara permissionless.
Rangkaian IBC kini menghubungkan lebih 100 rantaian (seperti Osmosis, Secret Network, dll).

Polkadot

Menggunakan XCMP (Cross-Chain Message Passing) untuk komunikasi dalaman antara parachains.
Komunikasi dengan rangkaian luar seperti Ethereum memerlukan jambatan (bridges), yang masih dalam pembangunan aktif.
Interoperabiliti lebih tertumpu dalam ekosistemnya sendiri.

4. Tadbir Urus

Cosmos

Setiap Zon mentadbir dirinya sendiri.
Cosmos Hub ditadbir menggunakan token ATOM untuk pengundian dan cadangan.
Struktur sangat terdesentralisasi.

Polkadot

Tadbir urus pusat melalui pemilik DOT, Majlis, dan Jawatankuasa Teknikal.
Parachain mesti mematuhi proses naik taraf dan keputusan tadbir urus Relay Chain.
Lebih tersusun, tetapi kurang fleksibel.

5. Skalabiliti dan Prestasi

Cosmos

Menyokong pengembangan mendatar dengan menambahkan lebih banyak Zon.
Prestasi setiap Zon adalah bebas dan tidak saling mengganggu.
Kekangan utama ialah keperluan untuk menjaga keselamatan sendiri.

Polkadot

Menyokong pelaksanaan selari melalui Parachains.
Jumlah parachain terhad berdasarkan slot yang ditawarkan melalui lelongan.
Sedang membangunkan pengesahan asinkron untuk prestasi yang lebih baik.

6. Keselamatan

Cosmos

Zon mengekalkan keselamatannya sendiri dengan validator dan insentifnya sendiri.
Model keselamatan terasing (isolated security) membolehkan fleksibiliti, tetapi rantai kecil terdedah kepada serangan.

Polkadot

Menggunakan model keselamatan kongsi, di mana semua parachain dilindungi oleh Relay Chain.
Lebih mudah dan selamat bagi projek kecil.
Namun, masuk ke ekosistem memerlukan lelongan slot dan staking DOT yang tinggi.

7. Ekosistem Pembangun

Cosmos

Cosmos SDK memudahkan pembangunan blockchain tersuai.
Digunakan oleh projek popular seperti Binance Chain, Cronos, dan dYdX.
Rangkaian IBC terus berkembang.

Polkadot

Menggunakan Substrate Framework untuk pembinaan parachain.
Projek seperti Moonbeam, Astar dan Acala dibangunkan di atasnya.
Pembangun mesti memenangi slot parachain untuk pelancaran penuh.

8. Token dan Ekonomi

ATOM (Cosmos)

Digunakan untuk staking dan tadbir urus Cosmos Hub.
Bukan token universal untuk keseluruhan ekosistem Cosmos.
Zon boleh mencipta token mereka sendiri.

DOT (Polkadot)

Digunakan untuk staking, tadbir urus, dan lelongan slot parachain.
Lebih integral kepada keseluruhan ekosistem Polkadot.
Mempunyai lebih banyak kes guna langsung.

9. Ringkasan Perbandingan

Kriteria	Cosmos	Polkadot
Reka Bentuk	Modular, bebas	Berpusat sekitar Relay Chain
Keselamatan	Terasing	Kongsi
Interoperabiliti	Terbuka (IBC)	Tertumpu dalam ekosistem
Tadbir Urus	Tempatan (setiap Zon)	Pusat dan terurus
Keperluan masuk	Bebas, terbuka	Mesti menang lelongan slot
Token	ATOM (tidak universal)	DOT (digunakan ekosistem luas)
Pembangunan	Cosmos SDK	Substrate Framework

10. Kesimpulan

Cosmos dan Polkadot membawa dua visi berbeza ke arah dunia multi-rantai:

Cosmos memberi tumpuan kepada fleksibiliti dan kebebasan pembangunan. Ia sesuai untuk pembangun yang ingin kawalan penuh ke atas rantaian mereka.
Polkadot menawarkan keselamatan dan tadbir urus yang dikongsi. Ia sesuai untuk projek yang memerlukan kestabilan, keselamatan dan integrasi yang lebih mendalam.

Kedua-duanya saling melengkapi dan tidak semestinya bersaing. Malah, masa depan mungkin menyaksikan jambatan (bridges) menghubungkan Cosmos dan Polkadot secara langsung, mengukuhkan landskap blockchain yang lebih bersatu.